Evaluatie Klankbordgroep Gent-Sint-Pieters

In deze nota maakt Buitensporig een evaluatie van de werking van de Klankbordgroepvergaderingen van 2006 tot op heden. De evaluatie gebeurt aan de hand van de criteria die bij de start van de Klankbordgroep (KBG) voorop werden gezet.
Voor de inleiding en de historiek wordt letterlijk geciteerd uit de verslagen van de KBG.

1. Inleiding: oorspronkelijke bedoeling klankbordgroep 3/7/2006

De klankbordgroep kan minimaal een rol vervullen als informatiekanaal in de verdere loop van het project. Er zijn heel wat praktische zaken die belangrijk zijn voor omwonenden. Dat bleek ook al uit de eerste rondvraag bij de aanwezigen.
In een middenpositie vervult de klankbordgroep een mogelijke interessante en nuttige rol als forum voor grondige discussie en gedachtewisseling die de kwaliteit van het hele proces en de samenwerking in de buurt ten goede kan komen.
In de meest maximale versie kan de klankbordgroep een actieve rol spelen bij de voorbereiding van de verdere gang van het dossier en van de vele deelbeslissingen die nog moeten komen.

2. Historiek

2.1. Tussentijdse evaluatie 12/12/2006

De voorbije vergaderingen hadden tot doel informatie uit te wisselen. Er was woord en wederwoord. Hij (de voorzitter) reflecteert over de positie van de klankbordgroep binnen wat er wel en nog niet beslist is. Over het project zelf, over de spanning tussen buurtbelangen. Hoe zit het met de parkeerdruk nu, en wat is de inschatting naar de toekomst? De lange duur van de werkzaamheden, kan een bezwarende factor worden. Het project biedt ook nieuwe kansen voor de buurt. Imago en identiteit, nieuwe stedelijke publieke ruimte, een groene as, invloed op de woonomgeving.
De klankbordgroep is een goed instrument. Er is appreciatie en tevredenheid over de kwaliteit van de verstrekte informatie. De projectpartners hebben de vergaderingen altijd goed voorbereid. De vertegenwoordigers van de projectpartners waren niet de minste. Iedereen kreeg de kans om zijn visie te geven.
Daar staat tegenover dat de klankbordgroep wat te laat in het leven is geroepen. Pas nadat een aantal belangrijke beslissingen al waren genomen. Voor sommige zaken is er daardoor geen verandering meer mogelijk, maar voor andere wel.
De projectpartners van hun kant, willen graag weten hoe het zit met de doorstroming van de informatie naar de achterban van elk van de vertegenwoordigers. Wordt de informatie binnen de eigen organisatie doorgegeven, aan wie, op welke manier?
Zijn alle groepen voldoende vertegenwoordigd? Vertegenwoordiging Elisabethlaan, Clementinalaan? Wat is de functie van deze klankbordgroep? De rol van andere delen van de buurt? Bijvoorbeeld de rol van buurtvertegenwoordigers die werfvergaderingen bijwonen.
Wat met de toekomst van de klankbordgroep?
Kennismaken met het nieuwe stadsbestuur, de leden van de kwaliteitskamer,…

2.2. Intenties nieuwe bewindsploeg 8/2/2007

Burgemeester Termont laat weten dat de nieuwe bewindsploeg het gevoerde beleid zal voortzetten. De fundamentele keuzes die gemaakt werden door de vorige bewindsploeg (hoogbouw, pendelparking, verbindingsweg,…) staan niet meer ter discussie. Wel komt er ruimte voor inspraak over de concrete uitvoering van heel wat zaken. …Daniel Termont deelt mee dat communicatie, inspraak en overleg voor hem absolute prioriteit hebben.

2.3. Tweede evaluatie 2/12/2008

In het werk van de kwaliteitskamer zitten veel mogelijkheden om de dialoog met de buurt aan te gaan. Maar het kan niet de bedoeling zijn dat de kwaliteitskamer eerst de toestemming van alle projectpartners moet krijgen vooraleer bepaalde zaken bespreekbaar zijn met de klankbordgroep. Op de klankbordgroep moeten bepaalde ideeën van de kwaliteitskamer in een voldoende vroeg stadium van het denkproces kunnen worden besproken. Hiervan hangt het welslagen van de dialoog in de klankbordgroep af. Indien dit niet mogelijk is, moeten we hier onze conclusies uit trekken. Alle aanwezigen ondersteunen deze opmerking. De dialoog tussen de Kwaliteitskamer en de Klankbordgroep zou vanaf 2009 een vast item moeten worden op de vergaderingen.

3. Evaluatie werking KBG

3.1. De rol van de KBG als informatiekanaal

Als informatiekanaal kan de werking van de Klankbordgroep gedeeltelijk geslaagd genoemd worden. Er wordt veel (besliste) informatie gegeven over de lopende werkzaamheden en hinder en de grote planning op lange termijn.

De duurtijd waarmee de informatie ter beschikking wordt gesteld is meestal enkele maanden na datum van de vragen uit de KBG (bv. de befaamde vragenlijst uit Sint Pieters Aaigem). In sommige gevallen wordt het ter beschikking stellen van informatie uitgesteld om externe redenen die voor dit soort (grote) stadsprojecten niet gepast is (bv resultaten fijn stof studie, resultaten NMBS metingen,…).

De aangeboden informatie wordt in volgende KBG vergaderingen vaak niet meer opgevolgd (bv. Stand van zaken Kantorenmarkt Gent, Duurzaam Bouwen), of er wordt informatie gegeven die pas op zeer lange termijn mogelijks interessant kan zijn (bv verlichtingsplan station, kunstintegratie in het project,…).

De informatie wordt meer dan gefilterd, ideeën uit de Kwaliteitskamer (voor zowel zone A, B als C) worden in een zeer laat, meestal beslist, stadium aan de KBG medegedeeld.

Informatie die voor de projectpartners reeds lange tijd ter beschikking is, wordt angstvallig geheim gehouden voor de KBG : bv. “Voor de Fabiolalaan werd een wedstrijd uitgeschreven waaraan 28 architecten deelnamen (Gwen Nevelsteen, woordvoerder EUROSTATION in De Tijd, 18/9/2009).

3.2. De rol van de KBG als forum voor grondige discussie en gedachtenwisseling met oog op verbetering van het project

Echte discussie is er nog nooit gevoerd in de KBG. In 2006 en 2007 kan er nog gesteld worden dat informatie werd uitgewisseld en kennis genomen van de standpunten van de buurtbewoners, sinds 2008 is het eenrichtingsverkeer vanuit de projectpartners naar de KBG.

De lijst van realisaties op dit vlak is dan ook eerder beperkt:
- de uitbreiding van de fietsersparking tot 10000
- de aanpak van het natuurcompensatieproject
- de voorstellen van de kwaliteitskamer voor zone A, B en C (spijtig genoeg al direct teruggefloten in de volgende vergadering)

De gedachtenwisselingen die tot afspraken leiden, worden weinig opgevolgd en afdwingbaar gemaakt, bv vrachtwagens door Rijsenbergwijk blijven maar rijden, avondlijk werken tot na 19.00 is meer regel dan uitzondering als er beton gegoten wordt, de problematiek van “doeken” rond de werf die voor verkeersveiligheidsproblemen zorgden (eind 2008) werd nooit aangepakt, fietsassen tijdens werken blijven onduidelijk, ….

3.3. De KBG in een actieve rol ter voorbereiding van (deel)projecten

Deze rol heeft de KBG nooit mogen spelen van de projectpartners, zelfs niet voor de kleur van de straatstenen….

De stad maakt er zich gemakkelijk van af met de stelling dat “participatie in gemixte, complexe projecten met veel verschillende actoren vaak vrij moeilijk ligt. Bovendien overstijgt het project Gent SP het lokale niveau. .. Wel is er ruimte voor inspraak over de concrete uitvoering van heel wat zaken.” (bijlage verslag van het Wijkdebat Stationsbuurten Noord en Zuid).

Participatie gaat voor ons over de manier waarop burgers en bestuurders in hun contacten met elkaar over thema’s in de stedelijke samenleving praten en denken, over de manier waarop ze met elkaar deze thema’s aanpakken, dus aan politiek doen en hoe daaruit uiteindelijk beleid groeit.

Een goede beschrijving van de voordelen van participatie en hoe het aan te pakken werd neergeschreven in de brochure Burgerparticipatie in de Vlaamse steden, onder voorzitterschap van de voorzitter van de KBG.

4. Een stem uit de Buurt

Hieronder uit een mail van een buurtbewoonster:

“Het stuit de mensen uit de buurt tegen de borst keer op keer te moeten lezen dat de KBG (met aanwezigheid van de bewoners), het bewijs vormt van de inspraak die de buurtbewoners in het dossier Project Gent Sint Pieters hebben.

Ook kunnen er vragen gesteld worden bij de werking van het Infopunt van het PGS :
? Vragen blijven na maanden onbeantwoord.
? Redelijke voorstellen worden bij herhaling afgewimpeld of zijn langdurig “in onderzoek”.
? Bij klachten worden regelmatig “uitzonderlijke situaties” ingeroepen.

Wanneer worden gesignaleerde problemen eindelijk serieus genomen en houdt men op met het verzinnen van excuses?

De te voorziene hinder had bij een proactiever beleid sneller kunnen verholpen worden. Hinder wordt blijkbaar als een tweederangsprobleem aanzien (ook al wordt dit nu ontkend) en kreeg bij de jarenlange voorbereiding van het Project Gent St. Pieters, duidelijk onvoldoende aandacht.

De overlast is aanhoudend en zal jarenlang duren.
De woonkwaliteit en -beleving is ernstig aangetast. Triomfalisme in de zin van “alles zit op schema” of misplaatste humor(?) zoals “dit is nog maar het begin ! (zie infobrieven), wordt door de omwonenden als bijzonder tactloos en grievend ervaren. Men kan de mensen uit de buurt niet aan het lijntje blijven houden met een rooskleurig toekomstverhaal, dat pas over 20 jaar voelbaar zou kunnen worden.

Een greep uit de “inspraak(?)momenten” :
Hinder ? “je kan geen omelet maken zonder eieren te breken”
Wegomleggingen ? “U zou dan wel een half uur (sic !)moeten omrijden. …”
Éénrichtingsverkeer ? “Het werkt snelheid in de hand…”
Te snel rijden ? “Het is perceptie…”
Verbaliseren ? “ U zou er wel eens bij kunnen zijn…”
Opnieuw openbaar vervoer in de Fabiolalaan ? “De Lijn wil niet mee…”
Heraanleg straat ? “Het staat op de agenda. Misschien in 2012…”
Een voorstel ? “Het zal worden ‘meegenomen’…”

Alsof de problemen van vandaag dateren.

Wanneer gaat men begrijpen dat de omwonenden het beu zijn dat ze op geen enkele manier kunnen bijsturen. Alles lijkt wel in beton gegoten !”

5. Voorlopig besluit

Op de website staat vermeld dat de KBG: “ geregeld samenkomt om kennis uit te wisselen, standpunten te verduidelijken en voorstellen of suggesties te doen”. Uit de evaluatie binnen Buitensporig blijkt dat de KBG hoofdzakelijk dient om eenzijdig, vanuit de projectpartners, informatie ter beschikking te stellen.

In het verslag van de Wijkdebatten staat duidelijk vermeld dat er ruimte is voor inspraak over de concrete uitvoering van heel wat zaken.
Buitensporig had graag van de Projectpartners vernomen welke de zaken zijn waarover nog ruimte is voor inspraak.